Izerski Park Ciemnego Nieba
Najzimniejsza, najciemniejsza, najczystsza, najbardziej rozgwieżdżona… Niewątpliwie Hala Izerska jest jednym z najładniejszych zakątków Polski, kryjącym w sobie wiele tajemnic.
Samo położenie Hali ma duży wpływ na panujące tam warunki atmosferyczne. Otoczona ze wszystkich stron górami jest jednym z najzimniejszych miejsc w Polsce. Zimą temperatura spada tam nawet do minus 30 stopni. Hala Izerska jest miejscem szczególnym również dlatego, że jest to jeden z najczystszych regionów w kraju. Brak sztucznego oświetlenia i zanieczyszczeń chemicznych sprawia, że tutejsze niebo jest niewiarygodnie przejrzyste.
Patrząc w niebo z okna własnego mieszkania wydaje nam się, że na niebie jest tak wiele gwiazd. Zmienimy jednak zdanie, kiedy spojrzymy na niebo nad Izerami. Drugiego tak pięknego widoku na próżno szukać w mieście. Ci, którzy nie boją się chłodu, długiego spaceru na Halę i surowych warunków – mogą podziwiać najpiękniejsze niebo. Warto zabrać również ze sobą np. teleskop lub inne sprzęty astronomiczne.
Piękne niebo docenili nie tylko mieszkańcy i turyści, ale także naukowcy i ludzie dbający o przyrodę, którzy postanowili stworzyć tu Izerski Park Ciemnego Nieba. Jest to polsko – czeski projekt, obejmujący Góry Izerskie po obu stronach granicy. Jego celem jest ochrona nocnego nieba od nadmiaru sztucznego światła oraz zwrócenie uwagi społeczeństwu na problem zanieczyszczeń. Park daje możliwość obserwowania gwiazd w pełnej ich krasie. W miastach, gdzie włączane są np. latarnie uliczne, neony, jest duży ruch uliczny, a z kominów leci dym – widok ten jest mocno ograniczony. Parki i rezerwaty światła tworzone są m.in. w Ameryce i Europie, natomiast Izerski Park jest jedynym w Polsce.
Park powstał w 2009 roku, obejmuje część doliny Izery i czeskiej Jizerki. Zajmuje powierzchnię 74 km2. Kilka razy w roku organizowane są tu spotkania dla osób zafascynowanych astronomią i obserwowaniem nieba, a także Ogólnopolskie Spotkania Astronomiczne. Odbywają się wykłady, można wymieniać się obserwacjami i doświadczeniami. Organizatorzy zapewniają także teleskopy. Dzięki temu można zobaczyć mgławice, galaktyki, a nawet kometę. Obecność astronomów daje możliwość zdobycia dodatkowej wiedzy na temat wszechświata. Ponadto jest możliwość zwiedzenia przepięknych Gór Izerskich ze wszystkimi ich atrakcjami. Jeśli noc jest pogodna, można zobaczyć niemal 2000 gwiazd i okazałą Drogę Mleczną.
Po polskiej stronie zaangażowanymi jednostkami są: Instytut Astronomiczny UW, Nadleśnictwo Świeradów i Szklarska Poręba, ze strony czeskiej natomiast: Instytut Astronomiczny Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Obszar Krajobrazu Chronionego Jizerskie hory oraz Dyrekcja regionalna Lasów Republiki Czeskiej w Libercu. Po stronie polskiej Izerski Park Ciemnego Nieba jest częścią astro-turystycznego projektu Astro Izery. Projekt obejmuje kilka dodatkowych elementów – zegar słoneczny, organizację wydarzeń astronomicznych oraz ścieżkę dydaktyczną odtwarzającą model Układu Słonecznego. Ścieżka przebiega przez rezerwat przyrody „Torfowiska Doliny Izery”. Na 4,5 km trasie zobaczyć można Słońce oraz krążące wokół niego planety w rzeczywistej odległości – w skali 1:1 miliarda. W lecie jest to świetny pomysł na spacer lub wycieczkę rowerową, w zimie trasę pokonamy na nartach. Początek ścieżki to Stacja Turystyczna Orle, koniec – przy Chatce Górzystów. Dodatkową atrakcją jest niesamowita przyroda i widoki Gór Izerskich.